Татарлар сугыша белә - кирәк чакта ачык, ә кайчагында яшәрен ысуллар белән

Татарның сәяси милли үткәнендә химик корал булдыра алуы — ул татар хәрби өлкәсендә дөньяның фәнни аңын узып киткән бәһасез зур ачыш. Каhарманлык гайрәте hәм патриотизм хисләреннән кала, татар милләте 8 гасыр элек акылы hәм сугыш тактикасы турында белемнәре ярдәмендә монгол илбасарлары белән бәрелештә үз бәйсезлекләрен яклап кала алды. Ата-бабаларыбыз күп санлы дошманнарны җиңеп чыкты.

Тарихи елъязмаларда «Тәкә явы» исемен йөрткән бу сугышта борынгылар аркебузалар ярдәмендә монгол илбасарларын юк итте. Аркебуза (туп) — ул ата-бабаларыбыз уйлап чыгарган химик коралл. Татарлар сугыша hәм сугыша белә, кирәк чакта ачык, ә кайчагында яшәрен ысуллар белән.

Ата-бабаларыбыз күтәрелеше дошманны артка борылырга мәҗбүр итте hәм Ауропаны монгол илбасарларыннан коткарды. Аларның илләре юк ителде. Татар батырларына мәңгелек дан!

Әдәбият буенча Нобель бүләге Польша лауреаты Генрих Сенкевич чыгышы белән татар булган. Аның атасы Литвага күченеп киткән Липки татарларына барып тоташа. Шуңа күрә Г. Сенкевич күп еллар татар разведкасының яшерен архив матерриалларын саклаучысы булган, шулар арасында химик корал турында да мәгълүмат бар. Язмада, рәсемдә hәм башка чыганакларда тупланган материалларны саклау куркыныч, чөнки алар артыннан 3көчле династия — Австро-Венгриядән Габсбурглар, Алман иленнән Гогенцоллерннар hәм Русиядән Романовлар йөрде. Алай гына түгел, башка кечерәк аучылар да яшерен материалларны белергә ашкынды. Әлбәттә, чөнки бу мәгълүмат тарихи, хәрби кыйммәт, аның кирәклеге бәхәссез. Татарлар корал хакында документларны яшереп сакларга тиеш.

Татар химик коралын өйрәнүгә hәм тикшерүгә зур өлеш кертүчеләрнең берсе Ноэль Джозеф Теренс Монтгомери Нидхэм. Ул Британиянең бөек галиме, энциклопедист, аның белемнәре төрле яклы: эмбриология, морфогенез, биохимия. Шулай ук галимне синолог (Кытай белгече), кореолог, татаролог hәм тюрколог дип атап була. Аның кытайча псевдонимы — Li Yuese, ә татарча ул үзен Борхан Богардин дип йөрткән.

Татарларның хәрби мирасын өйрәнүдә бу кешенең өлеше бик зур. Аның тарафыннан тикшерелгән дәүләт сере булган мәгълүматлар әле дә татарлар өчен фәнни яктан мөhим чыганак булып кала hәм башкалардан яшеренеп саклана, дип яза tatartime

Ноэль Джозеф Теренс Монтгомери Нидхэм Татар Күзәтчелегенең серле мәгълүмат җиткерү ысулларын белгән. Аларның исеме «НОГА». Нәкъ шушы белемнәр ярдәмендә Корея Республикасы, атом сугышы башланса, үзен саклау мөмкинлеген алды. Ноэль аша бирелгән «НОГА» ысуллары белән Корея галиме Ли Хви Со үз илен коткарды.